Thực hành khám phá giá trị bản thân

Thực hành 1: Viết “bản đồ giá trị thô” (30 phút, làm một lần)

Chuẩn bị một tờ giấy lớn hoặc một trang sổ. Chia ra 3 cột:

• Tôi trân trọng điều gì nhất ở con người? (Ví dụ: chân thành, kỷ luật, hài hước, tử tế, tự do, trách nhiệm…)
• Tôi không chấp nhận điều gì? (Ví dụ: giả dối, vô ơn, thiếu tôn trọng, lười biếng, bất công…)
• Tôi ngưỡng mộ những kiểu người nào? Vì điều gì? (Ví dụ: người dám sống thật với mình; người dám bảo vệ lẽ phải; người chăm chỉ âm thầm…)

Viết càng cụ thể càng tốt. Sau đó, nhìn lại và tự hỏi: Những từ nào lặp đi lặp lại? Nhóm lại thành 3–5 giá trị nổi bật (ví dụ: chân thành, dũng cảm, học hỏi, tự do, đóng góp). Đây là “bản đồ giá trị thô” phiên bản đầu tiên, chưa hoàn hảo, nhưng là nền tảng để bạn tiếp tục đào sâu.

Thực hành 2: Nhật ký 7 ngày “Tôi có giá trị khi…” (5 phút mỗi tối)

Trong 7 ngày liên tiếp, mỗi tối hãy trả lời 3 câu đơn giản vào sổ:

1. Hôm nay, khoảnh khắc nào khiến tôi tự hào về mình?
2. Hôm nay, tôi đã giúp được ai / đóng góp điều gì, dù rất nhỏ?
3. Hôm nay, khi nào tôi thấy mình sống đúng với con người thật của mình nhất?

Không cần viết dài, chỉ cần mỗi câu 2–3 dòng nhưng trung thực.

Sau 7 ngày, đọc lại

• Bạn thường tự hào về điều gì?
• Bạn hay đóng góp theo kiểu gì (lắng nghe, giải quyết vấn đề, tạo niềm vui, dẫn dắt…)?
• Khi nào bạn cảm thấy “đây đúng là mình”?

Những mẫu lặp lại chính là dấu vân tay của giá trị bên trong.

Thực hành 3: Bài tập “tấm gương phản chiếu” với 5 người thân

Có những giá trị người khác nhìn thấy rõ hơn bạn.
Hãy chọn 5 người mà bạn tin tưởng (gia đình, bạn thân, đồng nghiệp thân thiết) và gửi cho họ 3 câu hỏi:

1. Khi nghĩ về tôi, điều gì khiến bạn trân trọng tôi nhất?
2. Theo bạn, tôi mạnh ở điểm nào mà có thể chính tôi không thấy rõ?
3. Nếu phải miêu tả “chất riêng” của tôi bằng 3 từ, bạn sẽ chọn từ nào?

Nhận được câu trả lời, bạn hãy:

• Ghi lại tất cả vào một trang sổ.
• Gạch chân những từ lặp lại hoặc có ý nghĩa tương tự.
• So sánh với “bản đồ giá trị thô” bạn đã viết ở Thực hành 1.

Bạn sẽ thấy có những giá trị trùng nhau giữa “tôi nghĩ về tôi” và “người khác thấy ở tôi” đó thường là những giá trị rất thật và rất mạnh.

Thực hành 4: Vòng tròn “Giỏi – Thích – Thế giới cần”

Vẽ 3 vòng tròn giao nhau (như biểu đồ Venn):

1. Vòng 1: Tôi GIỎI

Liệt kê tất cả những gì bạn làm tốt hơn mặt bằng chung (kể cả những điều bạn nghĩ là “bình thường thôi”):

1. • Lắng nghe
   • Sắp xếp, tổ chức
   • Giải bài toán khó
   • Kể chuyện, làm người khác thấy dễ chịu…
2. Vòng 2: Tôi THÍCH

Liệt kê những việc bạn làm mà thời gian trôi rất nhanh, làm xong thấy đầy năng lượng hơn, không phải ít đi.

3. Vòng 3: Thế giới CẦN

Liệt kê những vấn đề của người khác / xã hội mà bạn thấy:

• • “Mình rất muốn góp phần giải quyết.”
  • “Nếu mình làm được gì ở đây, mình sẽ thấy đời mình đáng sống hơn.”

Sau đó, nhìn vào vùng giao nhau của 3 vòng tròn:

Nơi bạn GIỎI, bạn THÍCH, và THẾ GIỚI CẦN – đó là vùng giá trị dễ nở hoa mạnh mẽ nhất của bạn.

Bạn có thể ghi một câu tóm tắt: “Giá trị của tôi là… giúp ai, bằng cách gì, trong điều gì.” Ví dụ: “Giá trị của tôi là giúp những người đang hoang mang hiểu rõ bản thân và tìm lại sự bình an, thông qua lắng nghe và gợi mở.”

Thực hành 5: Chọn 3 giá trị lõi và sống thử 7 ngày

Từ các bài tập trên, bạn hãy chọn ra 3 giá trị mà bạn thấy “đúng tim” nhất, ví dụ: Chân thành, Trách nhiệm, Đóng góp.

Với mỗi giá trị, hãy viết thành một câu nguyên tắc sống cụ thể:

• Chân thành → “Tôi không nói điều mình không tin, dù để làm vừa lòng ai đó.”
• Trách nhiệm → “Tôi dám nhận phần của mình trong mọi việc, không đổ lỗi.”
• Đóng góp → “Mỗi ngày tôi làm ít nhất một việc nhỏ khiến ai đó dễ thở hơn.”

Trong 7 ngày, mỗi tối hãy tự hỏi:

1. Hôm nay, tôi đã sống đúng với 3 giá trị này ở điểm nào?
2. Hôm nay, tôi đã đi ngược lại giá trị nào? Vì sao?
3. Ngày mai, tôi muốn sửa điều gì để sống đúng giá trị hơn?

Khi bạn sống lại được giá trị của mình trong từng ngày, cảm giác “mình có giá trị” sẽ không còn là ý niệm mơ hồ nữa, mà trở thành một trải nghiệm rất thật, rất rõ và rất ấm.

Giá trị của bạn không phải thứ để chứng minh với đời, mà là la bàn để bạn chọn cách sống, cách yêu, cách làm việc. Mỗi thực hành trên, nếu làm đủ sâu, đều là một bước nhỏ nhưng chắc, đưa bạn gần hơn với một phiên bản Sống có Chất, rõ mình, trọng giá trị và sẵn sàng trao đi giá trị.

Sau khi đi hết hành trình khám phá giá trị bên trong, bạn sẽ nhận ra một điều rất thú vị: Giá trị không phải thứ để bạn “tìm ở ngoài”, mà là dòng chảy đã âm thầm có sẵn bên trong từ rất lâu. Chỉ là trước đây, đời sống ồn ào quá… khiến bạn nghe không rõ.

Khi bạn hiểu mình trân trọng điều gì, bạn mạnh ở đâu, và đâu là “chất riêng” chỉ bạn mới có, bạn sẽ thấy thế giới bỗng mở ra một cánh cửa mới. Không còn chạy theo người khác. Không còn loay hoay tìm định hướng. Không còn cố chứng minh bản thân. Bởi vì lúc này, bạn bắt đầu chọn sống chứ không còn sống theo quán tính.

Và rồi, một câu hỏi tự nhiên nhất sẽ xuất hiện, nhẹ nhàng, nhưng mạnh mẽ như một tiếng kim loại va vào đá: “Nếu tôi đã biết mình có giá trị… thì làm sao tôi mang giá trị này vào công việc và sự nghiệp của mình?” Câu hỏi ấy là điểm giao giữa tự do nội tâm và con đường tạo tác cho cuộc đời. Giống như bạn vừa bước ra khỏi khu rừng rậm của sự mơ hồ, và trước mắt là con đường dẫn đến nơi bạn sẽ tạo ra dấu ấn thật sự.

Bởi vì một người sống có chất không chỉ biết mình là ai, mà còn đưa bản thân vào đời qua công việc mình làm, qua từng dự án, từng lựa chọn, từng việc nhỏ mình chạm tay vào. Bạn đã sẵn sàng mang giá trị của mình vào con đường bạn chọn.

Th.sĩ Nguyễn Thị Minh Lý - Chuyên gia Tư vấn Huấn luyện Nội tâm