Biết đủ – Nghệ thuật sống giàu có từ bên trong

Các nhà khoa học, khi nghiên cứu về “sự hài lòng cuộc sống” (life satisfaction) đã cho thấy: cảm giác đủ không đến từ số tiền, mà từ cảm nhận nội tại. Người có nhiều nhưng không thấy đủ thì vẫn nghèo. Người ít mà thấy đủ thì như vua đang thiền trên núi vàng nội tâm.

Theo các nhà Tâm lý học, Biết đủ là trạng thái tâm lý giúp ta thoát khỏi cơn nghiện “hơn nữa”. Nó chữa lành cảm giác trống rỗng, giúp ta tận hưởng hiện tại mà không cần phấn đấu mù quáng vì tương lai mơ hồ. Biết đủ là liều thuốc giải cho chủ nghĩa tiêu dùng và sự so sánh độc hại.

Với góc nhìn Tâm linh, Đạo Phật gọi biết đủ là “tri túc”, là cội nguồn của an lạc. Khi ta biết đủ, ta không còn sân si, không còn “mắc nợ cuộc đời”. Ta không sống vì thiếu, mà sống vì đang có. Biết đủ giúp ta buông mà không mất, nắm mà không dính.

Với góc nhìn Đạo lý, ông bà ta dạy: “Khéo ăn thì no, khéo co thì ấm.” Người biết đủ sống thuận lý, thuận tình. Họ không tham, không sân, không mưu cầu quá sức mình. Nhờ vậy, họ trở thành cái neo an toàn trong xã hội đầy biến động.

Câu thần chú: “Tôi đã đủ, và tôi biết thế.”

Đón nhận hoàn cảnh để trưởng thành

Có những giai đoạn, tôi vừa là mẹ, vừa là nông dân, vừa là thợ thủ công. Ngày ngày tự cuốc đất trồng rau, chăn nuôi gà vịt, mày mò làm men rượu, rồi tranh thủ may quần áo cho cả nhà. Giờ nhìn lại, đó chính là “khởi nghiệp thời bao cấp”. Lúc ấy chưa biết từ “start-up” là gì, nhưng thật ra tôi đã sống tinh thần khởi nghiệp từ trong máu rồi.

Nói vậy thôi, chứ thời đó khổ lắm. Làm dâu thì khỏi kể: từ Hạ Long về Hà Tĩnh hơn 500 cây số, đi tàu, qua phà, bồng bế con nhỏ lỉnh kỉnh hành lý. Về đến nơi thì “khách sạn 5 sao” kiểu quê: tắm giếng phơi mình dưới trăng, còn WC thì đúng chuẩn “Không gian mở” ngoài vườn. Tôi lúc đó, thú thật, sốc. Nhưng rồi nghĩ mãi cũng ra: “Không thay đổi được hoàn cảnh, thì thay đổi thái độ.” Tôi chọn nhắm mắt, coi như trải nghiệm “du lịch sinh thái” miễn phí.

Dĩ nhiên, chuyện hôn nhân đâu có chỉ dừng ở thiếu thốn vật chất. Người ta bảo “chồng lo cho vợ con”, còn chồng tôi thì “lo cho dòng tộc”. Thế là tôi thành người ngoài cuộc, loay hoay mãi rồi cũng phải buông tay. Quyết định ấy đau đấy, nhưng cũng là cách để tôi tự cứu mình. Giờ ngẫm lại, thấy cũng… may, vì nhờ vậy mà tôi có được đời sống tự do, an nhiên sau này.

Khi không thay đổi được sự kiện thì chúng ta nên thay đổi thái độ ứng xử của mình để có kết quả tốt hơn, để đi qua sự kiện một cách dễ dàng hơn.

Với nhiều người, “cách ly xã hội” trong đại dịch Covid không mấy dễ chịu, nhưng với người biết sống bằng chính niềm vui của mình thì bình thường. Tôi trông cháu, vẽ tranh, đọc sách hoặc nghe sách nói, nghiền ngẫm linh tinh nhân tình thế thái, viết vài mẩu chuyện cực ngắn một cách thảnh thơi. Thảnh thơi vì suy cho cùng, ơn Giời, mình có nhà, có điện, có nước, có wifi, TV và lương hưu nên cũng đủ “cơm ăn 3 bữa quần áo mặc cả ngày”.

Thương thay cho những người nghèo chưa đủ lương thực thực phẩm để cầm cự qua nạn dịch. Cảm phục thay những cụ bà nghèo khó vẫn cắt rau tự trồng, mang gạo tự cấy đến chia sẻ với những “chiến sĩ” đang làm nhiệm vụ ở khu cách ly. Thôi mình không làm được gì nhiều thì vui vẻ ngồi yên cho bầu không khí đỡ ảm đạm, đừng kêu ca cho trường năng lượng vũ trụ bớt nhiễu loạn!