Làm việc sâu - Thói quen và triết lý sống của người muốn vươn tầm

Deep Work là trạng thái tập trung cao độ, không bị phân tâm, cho phép bạn xử lý công việc ở đẳng cấp cao và tạo ra giá trị thực sự. ❝Công việc nông, Shallow Work, thì dễ bị thay thế. Còn công việc sâu. Deep Work, là tài sản vô hình giúp bạn trở nên không thể thay thế❞. Mỗi ngày hãy dành ít nhất 90 phút làm việc sâu, không điện thoại, không lướt TikTok, không bị gián đoạn. Lý tưởng nhất là buổi sáng sau khi thức dậy, khi não bộ còn “nguyên đai nguyên kiện”.

Cal Newport khẳng định: Khả năng tập trung là “siêu năng lực mới” trong thế kỷ 21. Nhưng tiếc thay, phần lớn mọi người đã "bán linh hồn" cho các thông báo điện thoại và tin nhắn chớp nhoáng. Hãy thiết lập "vùng làm việc linh thiêng", tắt toàn bộ thông báo, để điện thoại ra khỏi phòng. Sử dụng kỹ thuật Pomodoro (25 phút làm việc, 5 phút nghỉ) – hoặc nâng cấp lên 90-20 (90 phút sâu – 20 phút hồi phục). Học cách “chán” một cách có chủ đích, tránh cảm giác phải "làm gì đó liên tục".

Cal Newport không chỉ nói về Làm việc sâu như là cách tăng năng suất, mà còn là một triết lý sống. Ông đề cao lối sống tĩnh lặng, có chiều sâu, có sự chủ đích, tránh bị cuốn vào "vòng xoáy bề mặt". Cắt giảm mạng xã hội, hoặc dùng nó như công cụ, không phải "kẻ thao túng cảm xúc". Mỗi tuần hãy dành một buổi để “suy nghĩ sâu” về cuộc đời, để trò chuyện với bạn bè, viết nhật ký, thiết kế hành trình sống lý tưởng. Tìm về những hoạt động “nuôi dưỡng chiều sâu”: đọc sách, thiền, đi bộ một mình, viết, sáng tạo.

Làm việc sâu không phải bản năng, mà là một kỹ năng có thể rèn luyện. Giống như tập thể dục, bạn phải kiên trì xây dựng nó từng ngày. Đặt mục tiêu "làm việc sâu" như bạn đặt mục tiêu thể hình: mỗi ngày cải thiện 1%. Tạo nghi thức khởi đầu để làm việc sâu: một góc riêng, một bản nhạc nền yên tĩnh, một ly trà ấm. Hãy ghi chép lại số phút làm việc sâu mỗi ngày, và cảm xúc sau đó.

Có thể nói, tập trung là vàng, gián đoạn là rò rỉ nội lực. Làm việc sâu là sống chất, sống có ý nghĩa. Deep Work không chỉ là phương pháp làm việc, mà là một triết lý sống dành cho người muốn vươn tầm.

Thứ nhất, làm việc sâu – Kích hoạt dòng chảy (Flow) và đam mê nội tại. Khi bạn làm việc sâu, bạn bước vào trạng thái flow, trạng thái mà Mihaly Csikszentmihalyi mô tả là: “Khi bạn cuốn vào một việc đến mức thời gian như ngừng trôi, bản ngã biến mất và bạn đang sống đúng nghĩa.” Chính trong trạng thái này, đam mê không cần tìm kiếm, mà tự trồi lên. Bạn không cần phải "động viên" bản thân, bởi vì mỗi tế bào trong người bạn đang hừng hực sống. Chọn việc có độ khó vừa đủ, không quá dễ gây chán, không quá khó gây nản. Bật chế độ “Deep Focus” (tắt Wi-Fi, điện thoại, kêu gọi linh hồn tập trung). Sau 25–30 phút đầu hơi khó chịu, bạn sẽ lướt sóng vào trạng thái hưng phấn.

Thứ hai, làm việc sâu giúp bạn cảm thấy SỐNG THẬT. Bạn có từng cảm giác như mình… đang sống mà không thật sự sống không? Cứ sáng mở mắt, kéo điện thoại, làm những việc mình không yêu, rồi tối lại chìm vào giấc ngủ mệt mỏi? Làm việc sâu giống như tắm nước lạnh cho não bộ, khiến bạn phải tỉnh, phải chọn lựa, và phải hiện diện! Bạn bắt đầu: Chạm vào năng lực thật sự của mình (thay vì sống theo bản sao của người khác), Thấy mình giỏi, thấy có giá trị, Và dần dần niềm tin về bản thân, cảm hứng và động lực sống… hồi sinh từ trong đống tro tàn.

Thứ ba, làm việc sâu giúp bạn kết nối với sứ mệnh sống. Cal Newport không phải nói về “chăm chỉ vô hồn”. Ông nói về việc tạo ra tác phẩm có chiều sâu, tạo dấu ấn. Làm việc sâu là cách bạn kết nối với giá trị cá nhân, để không còn cảm giác “tôi làm vì lương” mà là: “Tôi tạo ra điều có ích, và tôi tự hào về nó.”. Bạn có thể bắt đầu bằng việc viết lại 3 điều bạn từng say mê nhưng đã bỏ quên, dành 30 phút Deep Work mỗi tuần để làm một trong những điều ấy (viết, học, sáng tạo…), Theo dõi cảm xúc mỗi lần xong việc: bạn sẽ thấy... cảm hứng sống là hệ quả, không phải điều kiện.

Thứ tư, làm việc sâu giúp dọn sạch “tạp niệm”, nghe lại tiếng nói của trái tim. Trong thế giới đầy tiếng ồn (TikTok, những xì-căng-đan, deadline, gánh nặng xã hội), đam mê không bị mất…nó chỉ bị che khuất bởi lớp bụi của sự phân tâm và mệt mỏi. Làm việc sâu giống như đóng cửa quán cà phê trong đầu, lau sạch mặt bàn tư duy, và lắng nghe lại bản thân một cách thành thật. Nhiều người không thiếu đam mê, họ chỉ thiếu một khoảng không gian không bị làm phiền để nhìn rõ nó.

Vậy nên... nếu bạn đang loay hoay "tôi mất đam mê", hãy đừng cố đi tìm nó ở ngoài, mà hãy làm việc thật sâu và lặng lẽ để nó tìm về. Hãy sống như thể bạn đang viết một bản giao hưởng, mỗi nốt nhạc sâu sắc là mỗi khoảnh khắc có ý nghĩa.

“A deep life is a good life.”- Sống sâu là cuộc sống tốt đẹp. Khi bạn sống có chiều sâu, bạn không chỉ làm việc tốt hơn, mà bạn biết mình là ai, đang đi đâu, và vì điều gì. Một đời sống như vậy, là món quà cho chính bạn và cho thế giới.